Veel werkgevers vinden het moeilijk om goed om te gaan met werknemers die verzuimen door psychische klachten. Ze laten ze de werknemer dan maar zo veel mogelijk met rust, of sturen hem naar de bedrijfsarts. Het almaar groeiende aandeel van psychische klachten in de verzuim- en arbeidsongeschiktheidscijfers toont aan dat geen van beide methoden goed werkt. Gelukkig is er een alternatief. Bij verreweg de meeste werknemers zijn de klachten niet medisch van aard. Zij blijken veel baat te hebben bij een vroegtijdig gesprek over werk met een arbeidsdeskundige.
Psychische klachten zijn een groot probleem
Psychische klachten (o.a. stress, angsten, overwerktheid, burn-out) zijn tegenwoordig een groot probleem. Het Trimbos-Instituut hield afgelopen jaar drie keer een (online) onderzoek waaruit blijkt dat er een toename is van psychische klachten door de voortdurende coronacrisis en het gebrek aan perspectief. Daarbij hadden deelnemers tussen de 20 en 35 jaar hebben de meeste klachten. Het blijft dus zaak om alert te zijn op psychische klachten en zeker ook als gevolg van de coronacrisis.
Bijna de helft van de WIA-instroom ontstaat door deze klachten
Ook vóór de coronacrisis was er al alle reden tot zorg over verzuim door psychische klachten. In 2019 zaten 100.000 mensen thuis vanwege psychische klachten, en het aantal instromers in de WIA neemt nog elke dag toe. TNO rekent 27% van het totaal verzuimvolume toe aan psychische klachten én stelt vast dat een belangrijk deel van deze mensen zeer moeizaam herstelt (TNO Arbobalans 2020). Bijna de helft van de mensen die een beroep doen op de WIA kampt met psychische problematiek, met alle kosten van dien voor de samenleving. Inmiddels zijn werknemers met psychische klachten gemiddeld bijna net zo lang uitgeschakeld als medewerkers die uitvallen vanwege levensbedreigende ziekten. Onderstaande cijfers van Acture Groep (waarvan ook Ascot Advies onderdeel is) leggen de vinger op de zere plek:
Combinatie van oorzaken: medisch of niet?
Verzuim is in feite het niet in staat zijn om te werken door ziekte. Bij verzuim door psychische klachten is het niet altijd eenvoudig om vast te stellen wat het probleem is. Verzuim door psychische klachten kan onder andere ontstaan door werkdruk, maar ook door andere niet werkgerelateerde oorzaken die de medewerker uit balans brengen. Vaak gaat het om een combinatie van wel en niet werkgerelateerde factoren. Maar wat de oorzaak ook is: er zijn altijd nadelige gevolgen voor het werk. Die gevolgen wilt u als werkgever zo veel mogelijk beperken. Ligt de oorzaak van de klachten deels of volledig buiten het werk, dan is het voor u als werkgever lastig om er invloed op uit te oefenen. U loopt tegen privacyregels aan en privézaken liggen van nature niet in uw directe invloedssfeer. De werknemer ‘met rust laten’ en zelf de problemen laten oplossen werkt ook niet. Een wezenlijk kenmerk van psychische klachten is nou juist dat de persoon in kwestie de regie over zijn functioneren deels of volledig kwijt is. 80% van de psychische klachten is niet medisch van aard. In die gevallen komt begeleiding door de bedrijfsarts feitelijk neer op onnodige medicalisering van de problemen. Dat moet u dus ook niet willen.
Niet medicaliseren, maar over werk praten
Hoe moeten we dan omgaan met psychisch verzuim? En hoe doet u dat tijdens of na de Coronacrisis? Iemand volledig ‘rust’ geven of juist begeleiden? Ons zusterbedrijf ArdoSZ heeft daarop het antwoord. ArdoSZ heeft een pilot gedaan waarbij centraal stond: ‘Niet medicaliseren, maar over werk praten’. De gekozen richting is gebaseerd op het inzicht dat 80% van de psychische klachten niet medisch van aard is. Het laatste wat volgens ArdoSZ dan gedaan dient te worden is deze klachten medicaliseren. Want het hebben van werk is de beste sociale zekerheid, ook bij psychische klachten. Hierbij dragen vroegtijdige bewustwording, adressering en opvolging van deze oorzaken bij om weer ‘in de flow’ te komen. In de pilot is ArdoSZ daarin geslaagd met vroegtijdige inzet van arbeidsdeskundigen. Resultaat: minimaal 20% kortere verzuimduur bij psychische klachten. Wanneer de klachten wel van medische aard blijken dan volgt uiteraard alsnog een verwijzing naar de bedrijfsarts. Voor meer verdieping is ook dit position paper van ArdoSZ interessant om te lezen.
Het is dus belangrijk dat u en uw medewerkers samen zorgen voor een goede balans en dat wanneer iemand uitvalt met psychische klachten dit niet direct gemedicaliseerd wordt. De arbeidsdeskundige is vervolgens voor de medewerker de juiste gesprekspartner en kan het dialoog aangaan.
Wilt u meer weten over de onderwerpen dan kunt u contact opnemen met uw Ascot adviseur.